Нападите со атомски бомби врз врз Хирошима и Нагасаки на 6 и 9 август 1945 година, произлегоа од шестгодишна работа на научници од Европа и Северна Америка, која започна во 1939 односно 1941 година, кога американската влада го почна „Проектот Менхетен” со цел да направи атомска бомба.
Прва и досега единствена жртва на атомските бомби останува Јапонија, земја што доживеала најлош напад во историјата пред 75 години.
75 years on, Japan bomb survivors are working to ensure their call for the abolition of nuclear weapons lives on after them.
There are an estimated 136,700 survivors of the Hiroshima and Nagasaki attacks still alivehttps://t.co/fu30Jz0SqR pic.twitter.com/Pm67x6QEs1
— AFP News Agency (@AFP) August 5, 2020
Проектот во Менхетен се одвиваше во тајност, а научниот тим го водеше американскиот теоретски физичар Роберт Опенхајмер од Универзитетот во Калифорнија, Беркли. Во Лос Аламос во Ново Мексико, Опенхајмер водеше дотогаш невиден тим на брилијантни научници, меѓу кои беа и нобеловци како Енрико Ферми, Нилс Бор и Ханс Бете. Нивната просечна возраст беше 26 години.
Алберт Ајнштајн, кој не беше дел од тимот на Проектот Менхетен, бидејќи поради неговиот пацифизам не успеа да помине безбедносна проверка, ги сподели стравувањата од водечките научници дека нацистичка Германија може да произведе нуклеарно оружје, а на 2 август 1939 година, потпиша писмо до американскиот претседател Франклин Д. Рузвелт за важноста на развојот на нуклеарна технологија. Но, Ајнштајн исто така го предупреди претседателот за деструктивниот потенцијал на нуклеарната физија откриен од германскиот хемичар Ото Хан, велејќи дека постапката може да резултира во „исклучително моќни бомби од нов вид”.
Рузвелт одлучи истата година да формира Советодавен комитет за ураниум.
На 7 декември 1941 година, јапонските воздушни сили ја уништија речиси целата американска пацифичка флота стационирана во Перл Харбор. Следниот ден, САД влегоа во Втората светска војна.
Во август 1942 година, САД официјално почнаа тајна програма за развој на атомска бомба што беше одобрена една година порано. Таа стана позната како Проект Менхетен и во неа се вложени 2 милијарди американски долари.
Во 1943 година, Роберт Опенхајмер стана директор на тајната лабораторија во Лос Аламос каде ќе биде направена атомската бомба. Проектот вклучува врвни американски, британски и канадски физичари, како и неколку водечки научници кои избегале од нацистичка Германија од нивните татковини во Европа.
Во пролетта 1945 година, беше составен список со можни цели, а на самиот врв беше седмиот по големина јапонски град Хирошима. Кјото е отфрлен од списокот најмногу заради неговото богато историско и културно наследство.
Хирошима, кој во тоа време имаше население од 255.000, беше седиштето на генералот Хат Шунроку, кој беше задолжен за одбрана на јужниот дел на државата, но поголемиот дел од населението беа цивили.
На 9 и 10 март 1945 година, американски воени авиони извршија бомбардирања врз Токио и други поголеми јапонски градови. Само во главниот град загинаа околу 100.000 луѓе.
Истата година, на 26 март, почна битката кај Окинава. За време на тримесечните борби загинаа повеќе од 100.000 јапонски војници, околу 150.000 цивили и 12.000 американски војници. Таа битка служеше како оправдување за употреба на атомски бомби, бидејќи предвидувањата беа дека копнената инвазија на Јапонија ќе резултира во многу повеќе жртви.
Рузвелт умира на 12 април, а Хари Труман станува претседател на САД.
Германија се предаде на 8 мај 1945 година, но борбите продолжија во Азија и Пацификот.
Помеѓу мај и јули, делови од атомските бомби беа пренесени со брод до Тинијан, Маријански острови од 15 вулкански острови во северозападниот дел на Пацификот. Од тие острови до Јапонија лесно можеле да стигнат бомбардерите Б-29.
Во близина на Аламогорд, во Ново Мексико, на 16 јули во 05:30 часот беше извршен експеримент „Тринити”, што ја демонстрираше неверојатната моќ на атомската бомба и го всели светот во нуклеарно време. Тоа беше нуклеарна направа, а пробата беше извршена во пустината Јорнада дел Муерто.
Девет дена подоцна, на 25 јули, претседателот Труман ја одобри мисијата за фрлање атомска бомба врз Јапонија. Тој, исто така, даде зелено светло да испуштат дополнителни атомски бомби кога тие станаа достапни.
На 17 јули, лидерите на Велика Британија, Советскиот сојуз и САД, премиерот Винстон Черчил, генералниот секретар на Централниот комитет на КПСС, Јосиф Сталин и американскиот претседател Хари С. Труман, се состанаа на конференција во Потсдам.
Декларацијата во Потсдам со американските, британските и кинеските потписи беше усвоена на конференцијата на 26 јули, а земјите потписнички во декларацијата и даваат на Јапонија последна шанса да се предаде, или ќе следи „брзо и целосно уништување”.
Јапонскиот премиер Кантаро Сузуки на 27 одлучи да го игнорира тој ултиматум, иако зборот „мокусатсу” што се искористила исто така значи „без коментар”.
По наредба на Труман, американски бомбардер Б-29 – Енола Геј испушти нуклеарна бомба од 15 килограми од надморска височина од 9.400 метри со 60 килограми ураниум на 6 август врз Хирошима.
Бомбата експлодира на надморска височина од околу 600 метри над земјата, предизвикувајќи топлотен бран со температури до 5.000 степени Целзиусови, моќен ударен-бран од 800 км на час и пламено невреме што уништи речиси се во рок од дванаесет квадратни километри.
Помеѓу 70.000 и 80.000 луѓе загинаа во првите секунди, а во месеците што следуваа, бројот на смртни случаи како резултат на зрачење се искачи на 140.000. Експлозијата предизвикала и жешка печурка облак од прав и остатоци од 15.250 метри што може да се види од оддалеченост од 560 км.
Енола Геј сега се наоѓа во Музејот за авијација на аеродромот Далес во близина на Вашингтон.
Сјајниот сребрен бомбардер го доби името на мајката на пилотот што го управуваше тој историски ден во август 1945 година, а нејзината историска мисија е сумирана во само една реченица: „6. Во август 1945 година, овој бомбардер Б-29, произведен од Мартин, го фрли првото атомско оружје користено во битката врз јапонскиот град Хирошима “.
Труман им порачува на Јапонците дека ако не се предадат, тие можат да очекуваат „дожд од уништување, како што никогаш не е видено на Земјата”.
На 8 август СССР и објавува војна на Јапонија.
Следниот ден, на 9 август во 11:02 часот, атомска бомба е фрлена врз Нагасаки. Бомбата детонираше на надморска височина од 470 метри од земјата и уби 22.000 луѓе, а дополнителни 39.000 загинаа од ефектите на зрачење. Нагасаки беше нападнат со атомска бомба од плутониум.
Катаклизмичката бомба беше фрлена со авион Б-29 Суперфрест Боксчар.
На 15 август, јапонскиот император Хирохито и објави на нацијата дека војната е загубена.
По уништувањето на Хирошима и Нагасаки, на 29 август 1949 година, Советскиот сојуз успешно ја тестираше својата прва атомска бомба во Казахстан и со тоа стана втората нуклеарна сила во светот.
Во нападите врз Хирошима и Нагасаки не само што загинаа повеќе од 200.000 луѓе, туку преживеаните – „хибакуше” – со децении се соочуваа со физичка и психолошка траума на тој „незамислив хорор”, но и стигмата што ги придружува.
Експертите од Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК) потсетуваат на страшните последици од атомските бомби, како што е привремено или трајно слепило заради исклучително светло светло.
Топлината произведена од експлозиите предизвика илјадници пожари, а огнот го проголта целиот кислород и многу преживеани едноставно се задушија.
Се проценува дека од вкупниот број жртви во Хирошима, повеќе од половина се задушиле поради недостаток на кислород. Ефектите од зрачењето се покажаа смртоносни во моментот на нападот, а преживеаните претрпеа последици до крајот на животот.
Акутното зрачење вклучувало симптоми како што се повраќање, гадење, главоболки, дијареја, крварење и опаѓање на косата, а радијациската болест се покажа како фатална за голем број луѓе во рок од неколку недели или месеци.
„Хибакуше” претрпеа долгорочни последици, а најмногу страдале од разни видови на рак.
Минатата година, за време на посетата на Хирошима и Нагасаки, папата Фрациско се состана со неколку „хибакуши” за да разговара за она што го нарече „незамислив хорор” и страдањата што ги претрпеа жртвите од нападот.
Во 2016 година, поранешниот американски претседател Барак Обама беше првиот американски претседател кој ја посети Хирошима. Тој се состана и со преживеаните и повика на свет без нуклеарно оружје, но немаше извинување за атомските напади.
