Разговорите за надминување на несогласувањата со Бугарија продолжуваат деновиве на ниво на работни групи, предводени од министрите за надворешни работи на двете земји, а македонскиот јазик и македонскиот идентитет се црвените линии во преговорите со Бугарија, кои повеќе пати изминатите денови ги потенцира државниот врв, а вчера ги повтори министерката за одбрана Радмила Шекеринска.
За тоа дека нема да има преговори за јазикот и идентитетот, посочи премиерот Зоран Заев уште во четвртокот, одговарајќи на новинарски прашања по интервјуто за БГНЕС, кое предизвика реакции во јавноста. Заев тогаш рече дека македонскиот јазик и македонскиот идентитет не се на маса за преговори, никаде во светот не се преговара за идентитетот и за свој мајчин јазик. Додаде дека Бугарија ја признава реалноста за македонскиот јазик и македонскиот идентитет, но сака да зборува за историјата, за минатото и за корените.
Министерката Шекеринска вчера презентирајќи го буџетот за одбраната за следната година, одговарајќи на новинарско прашање рече дека ќе направиме се за да се најде решение, но никако на сметка на прашањата за кои кажавме дека се нашата црвена линија, а тоа се македонскиот јазик и идентитет.
– Сакаме решение кое ќе биде одржливо и корисно за двете земји. Какво било решение кое задира во овие прашања, ќе биде причина за дополнителна недоверба, а не причина за нова енергија и верба во односите меѓу нас и Бугарија, рече Шекеринска.
Таа потенцира дека генерално сите во Владата се оптимисти дека ќе се најде решение, но додаде дека не сака да прогнозира бидејќи за да се надмине еден спор не се доволни само оптимизмот и добрата волја на едната страна, туку волја, желба и активност од двете страни.
Црвените линии претходно ги изнесоа и вицепремиерот задолжен за европски прашања Никола Димитров и министерот за правда Бојан Маричиќ.
Димитров во интервју за Н1 рече дека прашањето на јазикот и идентитетот е резултат на еден историски процес и ние не можеме за тоа ниту да разговараме ниту да преговараме.
-Напорите уште продолжуваат. Меѓутоа ние немаме намера да дигнеме раце и да се откажеме од нашата европска иднина, ниту пак имаме намера да го допреме, или да дозволиме да биде допрен македонскиот идентитет. Тие две работи се комплементарни и ќе продолжиме да работиме на тој пат, нагласи Димитров.
Потенцира дека прашањето на јазикот и на идентитетот е во срцето на внатрешните работи, на суверенитетот на една држава бидејќи е израз на правото на самоопределување, и во таа смисла, ниту еден сосед, ниту една држава има каква било правна основа во меѓународното право, па и во европското право, нам, на Македонците да ни кажува нешто околу македонскиот јазик.
-Тоа е наша работа. Многу е тешко за нашите граѓани да разберат, па и за мене искрено кажано, како може македонскиот јазик да е пречка за почеток на пристапни преговори за интеграција со една унија каде што јазичната различност е една од фундаменталните, една од темелните вредности. Исто така е тешко да разбереме како може македонскиот јазик да е пречка за добрососедски односи, кои што за да бидат вистина добрососедски, мора да почиваат на меѓусебна почит. Ако јас вам ви кажам каков мајчин јазик зборувате или не зборувате тоа значи дека не ве почитувам. Во таа смисла се соочуваме со еден сериозен предизвик, вели вицепремиерот Димитров.
Министерот за правда, Маричиќ во телевизиско интервју потенцира дека преговори или разговори околу македонскиот јазик и идентитет нема да има. Може да се разговара, како што вели, само за динамиката и за начините на спроведување на Договорот за добрососедство. Маричиќ нагласи дека нашата европска иднина не може да зависи од тоа дали можеме да бидеме Македонци и да зборуваме македонски јазик. Тоа право ни е гарантирано со сите универзални меѓународни декларации и со принципите на ЕУ.
-На целата наша јавност треба да и е јасно и убеден сум дека и е јасно – ние ниту сакаме, ниту можеме да се откажеме од она што сме и од она што сме биле, како Македонци кои зборуваат македонски јазик. Интерпретацијата на определени фази од историјата каде што сме имале личности или настани што не врзуваат со Бугарија или може да ги третираме како заеднички или споделени, е нешто сосема друго и тоа е вредно за разгледување и за потенцирање, за евентуално научно предизвикување на некои вистини од нашата историографија, но тоа, по мое мислење, е работа на историчарите, дециден е министерот.
За десетина дена треба да се одржи Советот на министрите на ЕУ, на кој на дневен ред повторно ќе биде прашањето за можност за официјален почеток на преговорите со Европската Унија, откако Бугарија на состанокот на 17 ноември стави вето и остана на своите барања за воведување на неколку услови во преговарачката рамка. Во меѓувреме продолжуваат разговорите на ниво работни групи, предводени од шефовите на дипломатиите на двете земји.
Премиерот Зоран Заев вчера за ТВ 21 изјави дека нема закажано средба со неговиот бугарски колега Бојко Борисов. -Нема закажано средба помеѓу мене и Борисов. На ниво на работни групи под раководство на нашиот и бугарскиот министер за надворешни работи се разговара, вели премиерот.
А министерот за надворешни работи Бујар Османи во петокот во интервју за Алсат рече дека деновиве со Бугарија се разговара, по што ќе се знае дали ќе има надминување на отворените прашања.
Шефот на дипломатијата посочи дека барањето на Бугарија да се прифати дека македонската етногенеза е бугарска, а македонскиот јазик е кодифициран врз основа на западно-бугарски дијалекти е рефлексија на создадената недоверба кон Договорот за добрососедство.
Тој се осврна на едно од барањата на бугарската страна за патоказ кон Договорот, напоменуваќи дека тоа е можно. – Ако констатираме дека Договорот не испорачува доверба, можеме да додадеме додатни механизми за следење на процесот, без да се прејудицира исходот на тие дебати и разговори. Па, и во форма на патоказ, вели Османи, но потенцира дека патоказот, сепак, би бил дел од ЕУ-процесот, но не би бил формално дел од преговарачката рамка, бидејќи со тоа не се согласуваат другите земји членки.
Министерката за надворешни работи Екатерина Захариева изјави дека бугарската позиција е во преговарачката рамка за Северна Македонија да бидат вклучени три посебни точки: формулација за официјалниот јазик на Северна Македонија, патоказ за реализирање на Договорот од 2017 година и откажување од страна на Скопје од претензиите за постоење на македонско малцинство во Бугарија.
Вчера се огласи и Советот на амбасадори по повод најновите случувања во македонско-бугарските односи оценува дека секоја интервенција на минатото може да биде погубна и погрешно да се толкува со несогледливи последици.
Во соопштението испратено до јавноста, Советот на амбасадори нагласува дека историската наука го дала својот збор за состојбите во земјава од 1941 -1944 година и оти политиката би требала да се занимава само со сегашноста и иднината.
– Советот на амбасадори очекува многу поголемо внимание во јавната комуникација од носителите на највисоките и најодговорните државни и политички функции во двете земји и високо познавање и одговорност во јавните настапи за историските процеси и архивските документи, во што гледаме перспективи за соработка во рамките на големото, развиено и демократско семејство на членките на ЕУ. Во овој контекст уште еднаш нагласуваме дека историските настани не треба и не може да се прекројуваат, а иднината на која и да е земја, за која нејзините граѓани плебисцитарно се определиле, не смее да се попречува, се наведува во соопштението.
Лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски вчера на протест пред Владата изјави дека имал информација дека овој викенд се распарчува Македонија во Софија и се преговара за иднината на нашиот идентитет.
– До Зоран Заев и Владата, на памет да не ви паѓа да го начнете македонскиот идентитет. Ви ветувам заедно со овој народ овде тоа диво месо ќе биде хируршки прецизно отстрането, а потоа не само за криминалот и за велепредавствто ќе одговарате, јас ви ветувам кога тогаш. До македонскиот народ, до македонската нација, до Албанците, Турците, Власите, Србите, Ромите, Бошњаците, Египќаните, до сите сограѓани – Излезете браќа и сестри и помогнете и на Македонија, рече Мицкоски во говорот пред Владата и повторно побара оставка Заев.
Министерката Шекеринска, пак, посочи дека можеби единствените кои немаат право да говорат многу за нашата антифашистичка борба е токму партијата којашто изгради кариера зборувајќи и работејќи против антифашизмот.
-Тоа се истите луѓе коишто уништуваа споменици на наши херои, истите коишто го избркаа Сојузот на борци на улица и истите кои што се трудеа да фрлат идеолошка сенка на таа горда епизода во нашата историја, истакна министерката околу најавата на опозициската ВМРО-ДПМНЕ за барање на доверба за премиерот Зоран Заев.
Таа нагласи дека опозицијата има апсолутно право да поднесува иницијативи во Собранието и оти, како демократи тоа ќе го прифатат, се подготвуваат, и од тоа ќе излезат како победници.
