Европската Унија (ЕУ), придржувајќи се кон политиките на ОН за зачувување на животната средина, одлучи дека треба да воведе програма која општествената одговорност на компаниите ќе ја присоедини и сите сертификати кои значеа одржливост, заштита на животна средина, корпоративно управување итн. ги сведе во еден сегмент кој се нарекува скратено ESRS, во превод „Европски стандарди за известување за одржливост“.
Овде ќе се осврнам накусо на историјатот.
Во април 2021 година, Европската комисија усвои законски предлог за Директива за известување за корпоративна одржливост (CSRD) која бара од компаниите во нејзиниот опсег да известуваат користејќи перспектива на двојна материјалност во согласност со европските стандарди за известување за одржливост (ESRS) усвоени од Европската комисија како делегирани. Според предложениот CSRD, EFRAG беше назначен за технички советник на Европската комисија за развивање на нацрт ESRS. Ова беше потврдено со текстот од 21 јуни, кој произлезе од трилогијата меѓу ко легислаторите и текстот од 10 ноември 2022 година одобрен од Европскиот парламент.
Нацртите за изложеност на ESRS (ED`s) подготвени од Работната група на проектот EFRAG за европски стандарди за известување за одржливост (EFRAG PTF-ESRS) во периодот од јуни 2021 до април 2022 година беа изложени за коментари од 30 април до 8 август 2022 година.
Одборот (EFRAG SRB), советуван од техничката експертска група за известување за одржливост на EFRAG (EFRAG SR TEG), се осврна на повратните информации од консултациите и соодветно ги измени дванаесетте нацрт-ESRS кои се објавени до Европската комисија.
EFRAG го поздрави усвојувањето на Делегираниот акт за првиот сет на Европски стандарди за известување за одржливост (ESRS) од страна на Европската комисија на 31 јули 2023 година (најава за печатот, веб-страница за прашања и одговори и акти за спроведување и делегирање – веб-страница на CSRD). Усвојувањето на ESRS со делегиран акт е наложено од со законодавците во Директивата за известување за корпоративна одржливост (CSRD – Директива (ЕУ) 2022/2464) усвоена во декември 2022 година. Барањата за известување ќе бидат постепено во текот на времето за различни видови компании. Првите компании ќе треба да ги применат стандардите во финансиската 2024 година, за извештаите објавени во 2025 година. Наведените мали и средни претпријатија се обврзани да известуваат од 2026 година, со натамошна можност за доброволно откажување до 2028 година и ќе можат да известуваат според одделни, пропорционални стандарди кои EFRAG ќе ги развие следната година.
Во официјалниот заклучок на ЕУ стои:
„Стандардите го покриваат целиот опсег на прашања од областа на животната средина, социјалните и управувањето, вклучувајќи ги климатските промени, биолошката разновидност и човековите права. Тие обезбедуваат информации за инвеститорите да го разберат влијанието на одржливоста на компаниите во кои инвестираат. Тие, исто така, ги земаат предвид дискусиите со Меѓународниот одбор за стандарди за одржливост (ISSB) и Иницијативата за глобално известување (GRI) со цел да се обезбеди многу висок степен на интероперабилност помеѓу ЕУ и глобалните стандарди и да се спречи непотребното двојно известување од страна на компаниите“.
Според одлуките и патоказот на директивите, овие сертификати или извештаи ќе имаат и финансиски импликации во делот на компаниите од ЕУ, односно ќе добиваат средства за развивање одредена компонента во компаниите.
Овде е многу важно каде и како ќе се најдат или пронајдат македонските компании.
Игор Мицкоски
