Се досега западните земји ја ограничуваа употребата на нивното оружје од страна на Украина на воени цели во Русија, вклучувајќи го Крим и окупираните територии.
Тие беа загрижени дека напади врз цели од другата страна на меѓународно признатата граница со оружје обезбедено од земјите на НАТО дополнително ќе го интензивираат конфликтот.
Но, најновиот руски продор во североисточниот дел на регионот Харков ги убеди сојузниците на Киев дека ако сака успешно да се брани, Украина мора да биде способна да уништи воени цели од другата страна на границата.
Минатиот месец Русија почна масовна копнена офанзива во областа, отворајќи нов фронт и заземајќи неколку села.
Рускиот продор претставува сериозна закана за Харков, вториот по големина град во Украина, на само 30 километри од границата.
Границата во оваа област практично е линијата на фронтот, па забраната за употреба на оружје добиено од Запад за гаѓање цели надвор од Украина им овозможи на руските единици да се подготват за таа операција во безбедно опкружување.
По зголемениот притисок од Украина и другите европски земји, САД се согласија да ја сменат својата политика и да му дозволат на Киев да ја нападне Русија со оружје од Запад.
– Главната карактеристика на нашиот ангажман е да се приспособиме колку што е потребно, да го решиме она што всушност се случува на бојното поле, да се осигураме дека Украина има сè што и треба, кога и е потребно, рече американскиот државен секретар Ентони Блинкен на состанокот на министрите за надворешни работи на земјите на НАТО во петокот во Прага.
Додека Америка и Германија рекоа дека Украина може да го користи нивното оружје за напад на руска територија, некои други членки на НАТО, како Италија, Унгарија и Турција, се цврсто против тоа.
Американскиот претседател Џозеф Бајден им даде дозвола на властите во Киев да го користат оружјето на неговата земја за да напаѓаат цели во Русија, но само во близина на регионот Харков, јавија американските медиуми цитирајќи официјални претставници.
Италијанскиот министер за надворешни работи Антонио Тајани предупреди дека одлуката на германскиот канцелар Олаф Шолц да и дозволи на Украина да користи германско оружје на цели во Русија може да доведе до Трета светска војна.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека употребата на западно оружје за напади на руска територија е „прашање на денот“.
Брзо стигна одговор од Москва.
Заменик-претседателот на Советот за безбедност на Русија, Дмитриј Медведев, изјави дека Украина и нејзините сојузници ќе добијат „погубен одговор“.
Рускиот претседател Владимир Путин претходно се закани дека ќе ги прошири „санитарните зони“ во случај да се користи западно оружје со долг дострел за напади на руска територија.
Тој рече дека земјите-членки на НАТО во Европа не смеат да заборават дека имаат „земји со мали територии кои се густо населени“.
„Тие мора да го земат предвид тој фактор пред да почнат да размислуваат за напади длабоко на руска територија“, додаде тој.
Избегнувањето на ескалација веројатно е причината зошто дозволата за напад на Русија од страна на САД не вклучува оружје со долг дострел, како што е ATACMS (Воени тактички ракетни системи).
Овие ракети имаат дострел од 300 километри и можат да се користат за гаѓање на воени бази и аеродроми длабоко на руска територија.
Ваквите ограничувања ја оставаат Украина само со опцијата да се фокусира на цели блиску до нејзината граница.
Но, ова е сепак голема промена на политиката за главните сојузници на Киев.
Дури и во случај на оружје со помал дострел – до 70 километри – повеќекратните ракетни фрлачи како ХИМАРС може значително да ги нарушат руските логистички операции и движењето на војниците, што на крајот ќе ги забави сите офанзивни планови.
Украина сега може „да ги нападне местата каде што непријателот концентрира војници, опрема и складишта за снабдување што се користат за напади врз Украина“, вели Јуриј Повк од Тактичката група Харков, која ги координира воените операции на североистокот.
Зеленски минатата недела рече дека Русија собира трупи на само 90 километри од Харков за нова офанзива.
Институтот за воени студии анализираше сателитски снимки и потврди дека има „зголемена активност во складиштата и магацините“ во областа.
Затоа, способноста да се гаѓаат тие објекти значително ќе ја подобри способноста на украинските сили да одбиваат нови напади во оваа област.
Укинувањето на забраната за користење на оружјето од Западот, сепак, веројатно нема да и помогне на Украина да се заштити од руските крстаречки ракети локално познати како КАБ.
Тие зад себе оставаат катастрофално уништување и редовно се користат за бомбардирање на Харков и други погранични градови.
За да ги спречат ваквите напади, украинските сили мора да ги таргетираат авионите што фрлаат смртоносни крстаречки бомби.
Единственото оружје способно да ги пресретне овие авиони со кое Украина располага во моментов е американскиот противвоздушен систем Патриот.
Сепак, приближувањето на ова оружје до Харков претставува голем ризик.
Шпионските дронови можат брзо да го забележат и Москва може да лансира проектили како Искандер за да го уништи овој скап систем.
За да бидат работите поинтересни, Велика Британија и Франција, кои на Украина и испраќаат заеднички развиени крстосувачки ракети кои се истрелуваат од воздух „Storm Shadow“ (или Скалп, како што се нарекуваат во Франција), не ја ограничија експлицитно нивната употреба.
Нивниот домет може да биде до 250 километри.
Згора на тоа, францускиот претседател Емануел Макрон минатата недела им рече на новинарите: „Треба да дозволиме Украина да ги неутрализира воените позиции од кои се истрелуваат ракетите и, во основа, воените позиции од кои се напаѓа Украина“.
Таквата реторика се смета за дозвола за користење на Storm Shadow/Scalp, изјави за Би-Би-Си офицер на воздухопловните сили кој сакаше да остане анонимен.
Значи, вели тој, Киев сега може да ги таргетира аеродромите во регионите Курск и Белгород кои граничат со Украина.
Сепак, таквите операции ќе бидат ограничени во однос на она што може да се постигне со нив.
Украински Су-24 опремен со овие крстосувачки ракети ќе мора да се приближи до руската граница за да ги истрела, што ќе го направи ранлив на руските системи за воздушна одбрана.
За вакви задачи подобро се опремени ловците Ф-16 кои се очекуваат до крајот на годината.
Зеленски признава дека сè уште не е јасно дали украинските партнери ќе дозволат овие ловци да се користат за цели во Русија.
„Мислам дека користењето на секаков вид оружје, оружје од Западот, на руска територија е само прашање на време“, рече тој на Нордискиот самит во Стокхолм во петокот.
Украинските сили се обидуваат да направат сопствено оружје за гаѓање цели во руска позадина.
Некои од нивните дронови нападнаа складишта за нафта и воени објекти на стотици километри оддалеченост од границата.
Целта на еден од последните напади беше радарска станица со долг дострел во градот Орск, лоцирана на 1.800 километри од границата со Украина.
Би-Би-Си на српски јазик
