Масовно јавно финансирање и приватни инвестиции се неопходни за спас на културните и креативните индустрии, продолжување на поддршката и сите грантови, како и изнаоѓање на нови начини на финансирање и правни рамки за зајакнување на креативната економија. Ова се дел од заклучоците што произлегоа од дводневниот Трет форум на креативните градови за филм од мрежата на УНЕСКО на тема „Креативните индустрии – мост на иднината меѓу културата и креативната економија/КОВИД-19 предизвици“ што вчера и завчера се одржа во Битола. Во рамките на двата дена високи претставници на креативните градови за филм од мрежата на УНЕСКО, како и претставници од домашните релевантни институции, невладиниот и бизнис сектор откои работат во креативните индустрии и филм, се претставија, разменија искуства и разговараа за можности за соработка и излез од кризата која ја наметна пандемијата на една од, дотогаш, најбрзо растечките економии во светот.
Вториот ден го отворија претставниците од мрежата на филмски градови на УНЕСКО кои презентираа примери како токму централните, но и локалните власти и нивната поддршка имаа клучно влијание за рестартирање на филмската индустрија која има огромно влијание за локалната економија.
Алан Дуган од Галвеј, ирскиот град кој е член на мрежата на филмски градови на УНЕСКО од 2014 година, рече дека влијанието кое го имаше ковидот не беше само врз локалниот развој, туку и врз продукцијата, но дека во соработка со властите постојано работат во насока на градење капацитети и одржливост.
– За нас беше клучно да продолжи поддршката и сите грантови и помош за финансирање за помош на сите вклучени во филмот. Ковид кризата донесе и дополнителни предизвици. Ние успеавме финансиски и буџетски да пренамениме средства за онлајн настани. Но, тешкото е тоа што како излегуваме од ковид кризата одиме кон хибридни настани и тоа го дуплира трошокот. Сигурно и вие како организатори се соочувате со истиот проблем кога треба да ги подмирите трошоците и за физичко организирање и истовремено дополнителен трошок за онлајн пренос. Нашите власти одобрија дополнителен буџет за дополнителни проекти што беше директна помош за иницијативи. Таа поддршка ни беше клучна – рече Дуган.
Жорди Хернандез од Тераса нагласи дека новите технологии сосема ја менуваат филмската индустрија и дека мора брзо да се прилагодуваме, а немаме простор за многу грешки.
-Има многу и за и против, а факт е дека се парадигмата се менува. Мислам дека имаме можности, но треба да направиме доста. Потребни ни се глобални алијанси. Како креативни градови имаме креативна визија и треба да бидеме линкот и гласот за помалите играчи во индустријата.
Лиза Навроцки од Потсдам рече дека тие имаат филмска инфраструктура, дури и филмска градинка. Пандемијата имаше огромен импакт на животот и креативниот сектор, но имале голема помош од локалните власти, асоцијации, универзитети и музеи соработки, се во насока на помош и развој на филмската индустрија во градот, како и во насока на одржливост.
Аника Ким од Бусан, Јужна Кореја, дополни дека и кај нив филмската индустрија наишла на огромна поддршка не само од централната влада и Корејскиот филмски совет, туку и од локалните власти.
Наташа Кучера од Сараево, пак, рече дека лани ги насочиле нашите напори за разговор со локалните власти и приватни инвеститори за да им ги претставиме предизвиците од воведување нови закони и модели за продукција и да ги убедат дека филмот не е само потрошувач на пари, туку може да ја помогне локалната економија, да креира нови работни места итн.
-Како плод на овие разговори очекуваме деновиве да се донесе нов закон за филм кој ќе отвори врати за нови регулативе за враќање на данок за продукција како една од единствените земји во регионот – рече таа.
Дејвид Вилсон од првиот филмски град на УНЕСКО, Брадфорд истакна дека има некои позитивни работи кои произлегоа од пандемијата и дека работат особено на намалување на загадувањењето што го предизвикува снимањето филмови во насока на „позелени“ продукции.
– Научивме многу лекции од рестрикциите. Една од позитивните работи, е тоа што успеавме со помош на градските власти парите што се трошеа за состаноците на градскиот совет во Брадфорд да го пренамениме за филмски содржини и да финансираме 37 филмови од кои два се прикажуваат токму во Битола за време на Форумот. За нас како филмски градови особено е важна соработката и видливост на нашите продукции во останатите членки на мрежата – истакна Вилсон.
Во истата насока зборуваше и Гуан Јанчју од Чјингдао, која рече дека партнерствата и соработките со филмските градови им се особено важни и дека секоја година со заеднички напори од филмските градови ја издаваат и т.н. Сина филмска книга.
Билјана Генова од Софија рече дека една од клучните политики на Софија е развој на културата, подобрување на пристап кон културата и поддршка на креативците. А, пак, Диана Андреева – Попјорданова ја дополни претставувајќи бројки за економскиот импакт од филмот којшто тие го истражуваат секоја година. Таа додаде дека во периодот 2020-2021 три пати е зголемен фондот за финансирање на бугарската филмска индустрија и изнесува 21 милиони евра, а воведени се и нови шеми за финансиски стимулации.
Форумот беше одлична можност да се направат паралели меѓу искуствата на останатите градови-членки на мрежата на филмски градови на УНЕСКО и Битола, а со тоа и нашата земја. Домашните претставници се согласија дека се оставени да се снаоѓаат на креативни начини да ги реализираат своите активности и на публиката да ѝ понудат културна понуда. Дел добиваат финансиска поддршка преку годишните програми за поддршка, дел се пожалија на недостатокот од локална поддршка од општините во кои делуваат, а генералната слика е дека има се помалку пари за културата секоја година. Во услови кога во остататите земји се засилува финансиската поддршка, кај нас буџетите се преполовени за разлика од годините пред кризата. Целта на Форумот е да послужи и како платформа за очекувањата и разочарувањата на домашните културни претставници да допрат до повисоките инстанци задолжени за креирање на културни политики и распределба на буџетски средства.
На првиот ден се претставија повеќе домашни учесници и беа организирани проекции на филмови од филмските градови на УНЕСКО, како и посета на возобновеното кино Манаки и Офицерскиот дом. Форумот го отвори Весна Ристовска, претседател на Здружениетозафилмскауметност Центар за филм Битола, организатор на настанот, а се обрати и Љупчо Смилев, советникзапланирање на регионална и мултилатерална културна соработка во Секторот за меѓународна соработка и соработка при Министерство за култура.
Форумот на едноместо и во услови на пандемија успеа да собере повеќе од 30 домашни и странски учесници со поддршка од УНЕСКО преку Министерството за културана Република С. Македониа во рамките на Програмата за партиципација на УНЕСКО за 2020-2021 година.
