Македонија е земја која во Европа е најпогодена од загадувањето на воздухот. Речиси две третини од луѓето низ целата земја живеат во области со нивоа на ПМ2,5 четири пати повисоки од упатствата на Светската здравствена организација (СЗО). Утврдено е и дека четири области имаат загаденост на воздухот речиси шест пати поголема од дозволената, вклучувајќи го и главниот град Скопје. И во Србија не е подобра состојбата. Ова се наведува во истрaжувањето на „Гардијан“ кој објави дека Европа се соочува со „сериозна јавно здравствена криза“, при што речиси сите луѓе ширум континентот живеат во области со опасни нивоа на загадување на воздухот, покажа истрaжувањето на „Гардијан“.
Анализата на податоците собрани со помош на најсовремената методологија – вклучи Детални сателитски снимки и мерења од повеќе од 1.400 станици, ја откриваат страшната слика на загаден воздух низ целиот континент каде 98 отсто од луѓето се задушуваат.
Гардијан објави дека соработуваше со експерти за загадување за да направи интерактивна мапа која ги открива најпогодените области на континентот. Мерењата се однесуваат на ПМ2.5 – ситни честички во воздухот кои главно се создаваат со согорување на фосилни горива, од кои некои можат да поминат низ белите дробови и да влезат во крвотокот, зафаќајќи го речиси секој орган во телото. Тековните упатства на СЗО наведуваат дека просечните годишни концентрации на PM2,5 не треба да надминуваат 5 микрограми на кубен метар. Новата анализа покажа дека само два отсто од населението во Европа живее во области во рамките на оваа граница. Експертите велат дека загадувањето со ПМ2.5 предизвикува околу 400.000 смртни случаи годишно низ целиот континент.
„Ова е сериозна јавно здравствена криза. Она што го гледаме многу јасно е дека скоро сите во Европа дишат нездрав воздух“, рече Роел Вермеулен, професор по животна средина на Универзитетот во Утрехт, кој го предводеше тимот на истражувачи ширум континентот што ги собираше податоците.
Ова се ужасните бројки до кои дојде Гардијан:
-Речиси сите жители во седум источноевропски земји – Србија, Романија, Албанија, Северна Македонија, Полска, Словачка и Унгарија имаат двојно повеќе штетни честички во воздухот од упатствата на СЗО.
-Повеќе од половина од населението во Северна Македонија и Србија живее со четири пати повеќе штетни честички од упатствата на СЗО
-Во Германија три четвртини од населението живее со двојно повеќе штетни честички од упатствата на СЗО. Во Шпанија бројката е 49 отсто, а во Франција 37 отсто
– Во ОК, три четвртини од населението живеат во области каде изложеноста е меѓу еден и два пати поголема од упатствата на СЗО
Скоро 30 милиони Европејци живеат во области со ниски концентрации на штетни честички кои се најмалку четири пати повисоки од упатствата на СЗО.
Сообраќајот, индустријата, греењето во домаќинствата и земјоделството се главните извори на ПМ2,5 честичките, поради што ова стана клучно прашање во Европа.
Загадувањето на воздухот стана клучно прашање во Европа, а ЕУ е под притисок да стори повеќе за да се бори против растечката јавно здравствена криза. Минатата недела, Европскиот парламент гласаше за усвојување на упатствата на СЗО за PM2.5 до 2035 година. Законот, кој допрва треба да биде финализиран во преговорите со Советот, ќе постави законски обврзувачка граница на годишната концентрација на PM2,5 на 5 микрограми на кубен метар.
Но, експертите велат дека е потребна итна акција. Тие укажуваат на се поголем број докази кои покажуваат дека загадувањето на воздухот влијае на речиси секој орган во телото и е поврзано со огромен спектар на здравствени проблеми, од болести на срцето и белите дробови до рак и дијабетес, депресија и ментални болести до когнитивно оштетување и ниско раѓање.
Една неодамнешна студија покажа дека загадениот воздух е одговорен за милион мртвородени годишно, а друго дека младите кои живеат во градовите веќе имаат милијарди токсични честички од загадениот воздух во нивните срца.
Некои градови низ Европа, вклучувајќи ги Лондон и Милано, презедоа чекори за борба против загадувањето на воздухот, од воведување зони со ултра ниска емисија до шеми за намалување на сообраќајот и иницијативи за пешачење и возење велосипед. Но, експертите велат дека политичарите треба да дејствуваат поитно во светлината на сè поголемите докази за штета.
